Jesse Owens là một trong những biểu tượng thể thao vượt thời đại, là người đã thách thức chủ nghĩa phân biệt chủng tộc tại Olympic Berlin 1936 với 4 tấm HCV lịch sử. Hành trình của người đàn ông này có gì thú vị? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết ngay sau đây.
Jesse Owens – Biểu tượng của tinh thần tự do giữa thời đại chia rẽ
Bạn đã bao giờ nghe về một vận động viên khiến cả thế giới thay đổi quan điểm chỉ trong vài ngày? Jesse Owens, cái tên gắn liền với cuộc cách mạng thể thao và xã hội, không chỉ nổi bật với thành tích chói lọi tại Thế vận hội Berlin 1936, mà còn bởi thông điệp ông truyền đi: Sự bình đẳng, phẩm giá và sức mạnh của con người vượt lên trên định kiến.
Jesse Owens là vận động viên nổi tiếng đấu tranh cho nhân quyền.
Sinh ra trong một gia đình da màu nghèo khó tại Alabama, Owens đã vượt qua rào cản của nghèo đói, phân biệt chủng tộc và kỳ thị xã hội để trở thành một trong những vận động viên điền kinh vĩ đại nhất lịch sử. Câu chuyện về ông không chỉ là những cuộc đua thần tốc, mà là cả một cuộc đời chạy đua với bất công và giành chiến thắng bằng nghị lực phi thường.
Hành trình từ cậu bé nhặt bông đến biểu tượng của Thế vận hội Berlin 1936
Jesse Owens sinh ngày 12 tháng 9 năm 1913 tại Oakville, Alabama, Hoa Kỳ – một vùng đất nghèo và khắc nghiệt. Là con út trong gia đình có 10 người con, Owens sớm phải lao động từ nhỏ, từ việc nhặt bông, bốc than cho đến làm thuê vặt để kiếm sống.
Chuyển đến Cleveland (bang Ohio) khi mới 9 tuổi, Owens bắt đầu tìm thấy lối thoát thông qua thể thao. Khả năng chạy nhanh bất thường của cậu bé da đen đã lọt vào mắt xanh của huấn luyện viên điền kinh Charles Riley. Riley trở thành người thầy đầu tiên, người đã giúp Jesse Owens luyện tập đều đặn bất chấp điều kiện khó khăn. Chính trong giai đoạn này, tốc độ của Owens bắt đầu định hình, với các kỷ lục chạy nhanh hơn bất kỳ ai trong độ tuổi thiếu niên.
Jesse Owens đã đạt được những thành tựu phi thường trong điền kinh.
Khi theo học tại Đại học bang Ohio, Jesse tiếp tục làm nên điều phi thường. Tại một giải đấu năm 1935 ở Michigan, chỉ trong vòng 45 phút, ông lập nên 4 kỷ lục thế giới ở các nội dung 100 yards, nhảy xa, 220 yards và 220 yards vượt rào – một kỳ tích được xem là ngày thi đấu vĩ đại nhất trong lịch sử điền kinh.
Tuy nhiên, điều làm tên tuổi Jesse Owens sống mãi là Olympic Berlin 1936. Trong bối cảnh Đức Quốc xã muốn dùng kỳ Thế vận hội này để khẳng định tư tưởng “người Aryan thượng đẳng”, Jesse Owens một người Mỹ gốc Phi đã khiến thế giới sửng sốt khi giành liền 4 huy chương vàng chỉ trong một kỳ đại hội.
Olympic Berlin 1936 – Chiến thắng mang tính biểu tượng của Jesse Owens
Tại kỳ Olympic tổ chức ở thủ đô Đức Quốc xã, Jesse Owens thi đấu với áp lực khủng khiếp. Không chỉ vì kỳ vọng của nước Mỹ, mà còn vì ánh mắt soi mói của một thế giới đang bị chia cắt bởi chủng tộc và ý thức hệ. Adolf Hitler đã kỳ vọng đây sẽ là sân khấu khẳng định “người Aryan” là giống nòi ưu tú, nhưng chính Jesse Owens đã phá tan luận điểm đó bằng những bước chạy không thể ngăn cản.
Chiến thắng thuyết phục của Jesse Owens tại Olympic 1936.
Chỉ trong vòng vài ngày thi đấu, Owens giành huy chương vàng ở 4 nội dung:
- 100 mét: Vượt qua các đối thủ bằng tốc độ không tưởng.
- 200 mét: Lập kỷ lục Olympic với thành tích 20,7 giây.
- Nhảy xa: Chiến thắng nhờ cú nhảy dài hơn 8 mét – đánh bại cả đối thủ chủ nhà Đức.
- Tiếp sức 4×100 mét: Ông được gọi bổ sung vào đội hình vào phút chót và đóng góp phần lớn cho chiến thắng chung cuộc.
Khoảnh khắc Jesse Owens giơ cao lá cờ Mỹ giữa sân vận động Berlin là cú đấm thẳng vào tư tưởng phân biệt chủng tộc đang bao trùm châu Âu. Thậm chí, sự kiện này còn được xem là một trong những khoảnh khắc chính trị nhất trong lịch sử Olympic, cho thấy sức mạnh vượt mọi rào cản của thể thao.
Cuộc sống hậu Olympic và những nghịch lý thời hậu chiến
Dù trở thành anh hùng thể thao trên toàn thế giới, nhưng khi trở về nước, Jesse Owens vẫn phải đối mặt với thực tế cay đắng: ông là người da đen sống trong một xã hội Mỹ còn nặng nề phân biệt chủng tộc.
Tại buổi lễ vinh danh ở New York, ông không được phép đi vào sảnh chính qua cửa lớn, phải dùng lối đi dành cho người phục vụ. Ông không được mời đến Nhà Trắng, và Tổng thống Franklin D. Roosevelt người không muốn mất lòng cử tri miền Nam thậm chí không gửi lời chúc mừng chính thức nào.
Dù bị đối xử bất công nhưng Jesse Owens không hề oán trách số phận.
Sau đó, Owens gặp nhiều khó khăn tài chính. Ông làm các công việc như huấn luyện viên, người phát ngôn, thậm chí từng chạy đua biểu diễn với… ngựa để kiếm tiền. Tuy vậy, chưa bao giờ ông tỏ ra cay đắng. Trái lại, ông thường xuyên truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, thuyết giảng về giá trị của sự chăm chỉ, tinh thần vượt khó và lòng dũng cảm.
Jesse Owens và di sản vượt thời gian
Vượt qua ranh giới của thể thao, di sản của Jesse Owens chính là bài học sống về nhân phẩm và bình đẳng. Hình ảnh ông chiến thắng tại Berlin được sử dụng làm biểu tượng trong nhiều cuộc vận động chống phân biệt chủng tộc tại Mỹ và trên toàn thế giới.
Năm 1976, Tổng thống Gerald Ford trao tặng Jesse Owens Huân chương Tự do – Presidential Medal of Freedom, một trong những vinh dự cao nhất của Hoa Kỳ. Sau khi qua đời năm 1980 do ung thư phổi, ông tiếp tục được vinh danh với nhiều công trình, giải thưởng và phim ảnh mang tên mình.
Thậm chí, năm 2016, Hollywood cho ra mắt bộ phim “Race”, tái hiện hành trình phi thường của Owens tại Olympic 1936 – một lần nữa nhắc nhở công chúng hiện đại về sức mạnh của con người vượt lên số phận và định kiến.
Jesse Owens từng được trao tặng Huy chương Tự Do cao quý của nước Mỹ.
Jesse Owens – Biểu tượng của nhân quyền trong thể thao
Các nhà báo, nhà sử học và giới thể thao không ngừng ca ngợi Jesse Owens là một trong những nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất thế kỷ 20. Không chỉ là kỷ lục gia, ông còn là người tiên phong cho phong trào chống phân biệt đối xử trong thể thao, mở đường cho các thế hệ sau như Muhammad Ali, Tommie Smith, Serena Williams hay Colin Kaepernick có thể tự tin tỏa sáng.
Tạp chí Time từng xếp Jesse Owens vào danh sách “100 nhân vật có ảnh hưởng nhất thế kỷ 20”, còn ESPN liệt kê ông trong top đầu những “vận động viên vĩ đại nhất lịch sử thể thao Mỹ”.
Trong các tư liệu truyền hình, những hình ảnh về ông luôn gắn liền với sự ngưỡng mộ và xúc động. Tờ The Guardian từng viết: “Jesse Owens không chỉ chạy để chiến thắng, ông chạy để thay đổi thế giới.” Và đúng như vậy, từng bước chạy của ông tại Berlin đã dội lại âm vang trong lịch sử nhân quyền toàn cầu.
Cuộc sống cuối đời và thông điệp để lại cho nhân loại
Trong những năm cuối đời, Jesse Owens tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng. Ông là diễn giả chính trong các chương trình truyền cảm hứng cho thanh thiếu niên da màu, vận động cho sự hòa hợp giữa các chủng tộc và ủng hộ thể thao học đường. Dù mắc bệnh ung thư phổi – hậu quả từ thói quen hút thuốc lâu năm, Owens vẫn không từ bỏ vai trò dẫn dắt tinh thần.
Jesse Owens sẽ sống mãi cùng lịch sử Olympic.
Ông qua đời ngày 31 tháng 3 năm 1980 tại Arizona. Hàng triệu người Mỹ, bao gồm cả Tổng thống Jimmy Carter, bày tỏ sự tiếc thương và ca ngợi ông là “biểu tượng không thể thay thế của nước Mỹ tự do và công bằng”.
Jesse Owens không chỉ là một vận động viên điền kinh, mà còn là người đứng lên chống lại bất công xã hội bằng chính bước chạy và bản lĩnh của mình. Trong một thời đại mà màu da là rào cản, ông đã phá bỏ giới hạn bằng tài năng, ý chí và khát vọng sống công bằng. Tên ông gắn liền với cuộc cách mạng thể thao và nhân quyền, là biểu tượng bất diệt về lòng can đảm và sự kiên cường trước áp lực của thời cuộc.
Jesse Owens sẽ luôn sống mãi như một tượng đài bất diệt, không chỉ trên đường đua điền kinh mà trong lòng nhân loại mong muốn sự tiến bộ và bình đẳng.